Duizenden ouderen kunnen moeilijk naar het toilet. Vaak is dat de reden om naar een verzorgingshuis te verhuizen, maar dat is helemaal niet nodig. Op Zorg & facility presenteerde Bano een oplossing uit Noorwegen. Een beweegbaar toilet maakt het gebruik niet alleen makkelijker voor de patiënt maar ook voor de zorgverlener of mantelzorger.
Door Leendert Douma
Daniel Nesse is Direktør Forretningsutvikling bij Bano, of in goed Nederlands: Head Of Business Development. Als fysiotherapeut heeft hij in de ziekenhuiszorg en de revalidatiezorg gewerkt, maar ook bij het Noorse nationale zwemteam. Op Zorg & facility presenteerde Nesse een publiek-privaat ontwikkelingsproject in samenwerking met een academisch ziekenhuis en een aantal Noorse gemeenten. Dat is bedoeld om veiliger zorgtoiletten te maken tegen lagere kosten.
Gepuzzel
Dat is nog een heel gepuzzel, zo laat hij aan de hand van allerlei lijnen en draaicirkels zien. Daniel Nesse: “Eigenlijk zijn er tegengestelde belangen. Wat heb je nodig in een wc? Een verpleegkundige wil vooral ruimte om te kunnen werken. Een patiënt wil alles het liefst zo dichtbij mogelijk, want dan is de kans op vallen het kleinst. En dan is er ook nog wet- en regelgeving over bijvoorbeeld afstanden tussen de toiletpot, de wastafel en de muur. Hoe breng je dat allemaal bij elkaar?”
Valkans
De oplossing bleek een beweegbaar, 180 graden draaiend en in hoogte verstelbaar watertoilet. Het functioneert als wc, maar is ook een stoel om verzorging op te bieden. Het toilet-element weegt 500 kilo en kan 300 kilo dragen. Het wordt in de muur geplaatst, net als alle andere elementen. Zo is er optimale vloerruimte. De wastafel is zo dicht bij het toilet dat de patiënt zittend zijn of haar handen kan wassen. “In combinatie met handsteunen aan de muur is de kans om te vallen miniem”, legt Daniel Nesse uit. Kasten en wastafels in het Bano-concept zijn ook in hoogte verstelbaar. Alles is makkelijk te bedienen, maar zonder afstandsbediening. Die kan alleen maar kwijtraken. De kosten voor een enkel toilet bedragen zo’n 8.000 euro, exclusief installatiekosten.
Atrium
Atrium in het centrum van Rotterdam, een van de verzorgingshuizen van de Lelie Zorggroep, is de eerste in Nederland die de Bano-toiletten hebben geïnstalleerd. Er zijn daar nu zestig wc’s. Ze zijn er zo trots op dat ze de heropening van het gebouw ondergeschikt maakten aan de uitnodiging om vooral de toiletten te komen bekijken. Verzorgenden daar leggen uit dat ze geen tillift meer nodig hebben om patiënten op de wc te helpen en ze hebben meer tijd en ruimte. Patiënten in Atrium zeggen dat ze zich nu veel veiliger voelen.
Waardigheid
Eigenlijk is het een eenvoudig staaltje omdenken, zegt Daniel Nesse: het toilet past zich aan de mens aan in plaats van andersom. “Dat heeft voordelen voor alle soorten gebruikers. Een rolstoel kan normaal moeilijk manoeuvreren in een toilet. Overstappen van rolstoel naar de wc is dan lastig en risicovol. Door het nieuwe roterende toilet kan de gebruiker op alle manieren overstappen. Ook iemand met een rollator hoeft niet meer ingewikkeld te draaien om te gaan zitten. Dat was altijd een valrisico. En de lopende patiënt heeft overal steun. Er is geen moment waar iemand even ‘los’ moet staan.”
Wat ook belangrijk is: de zelfstandigheid die deze toiletten bieden, geeft meer waardigheid aan patiënt. Tot slot verbetert het beweegbare toilet de arbeidsomstandigheden van zorgverleners. Het spaart het tijd en ze hoeven niet meer te tillen. “Een patiënt is het lastigste tilgewicht”, legt de voormalig fysiotherapeut uit. “En rugklachten zijn de meest voorkomende beroepsziekte.”
